Ubytek włosów na głowie jest szczególnie dotkliwie odczuwany przez dzieci. Wynika to z samej natury dziecka oraz z tego, że środowisko rówieśnicze wykazuje mniejszą tolerancję w porównaniu ze środowiskiem dorosłych. Sytuacja dziecka pozbawionego części owłosienia na głowie jest niezależna od jego płci. To także różni tę grupę pacjentów od osób dorosłych, gdzie mężczyźni pozbawieni owłosienia są powszechnie akceptowani.
Wśród przyczyn utraty owłosienia na głowie dzieci należy wymienić: wady wrodzone, obrażenia okołoporodowe (krwiak poporodowy), urazy mechaniczne, oparzenia termiczne i chemiczne, blizny pooperacyjne oraz napromieniowanie promieniami Roentgena w przebiegu terapii chorób nowotworowych centralnego układu nerwowego i białaczki.
Korygując ubytki owłosienia na głowie u dzieci, stosuje się najczęściej takie techniki operacyjne, jak: proste wycięcie, wycięcie połączone z pokryciem ubytku za pomocą płatów skórnych, rozprężanie skóry owłosionej za pomocą ekspanderów i formowanie płatów z użyciem rozciągniętej skóry owłosionej oraz autogenny przeszczep mieszków włosowych.
Rozważając zastosowanie odpowiednich technik w leczeniu korekcyjnym, uwzględnia się szereg czynników. jednym z ważniejszych jest rozmiar i charakter ubytku. Bierze się pod uwagę odmienności skóry głowy dziecka. jest ona cieńsza, bardziej elastyczna i podatna na rozciąganie. Ułatwia to, z jednej strony, zastosowanie ekspanderów, ale powoduje, że blizny pooperacyjne w okresie przebudowy ulegają rozciąganiu i stają się szersze. Włosy dzieci są cieńsze i rzadsze, tkanka tłuszczowa w okolicy głowy dziecka jest uboższa. Skóra głowy dziecka charakteryzuje się dobrym ukrwieniem, co znacznie ułatwia wykonywanie zabiegów korekcyjnych w tej okolicy.
Odmienna Jest też natura „małego” pacjenta. Dzieci są z reguły bardziej wrażliwe na ból. Stąd częściej zachodzi konieczność stosowania znieczulenia ogólnego podczas operacji. Dziecko Jest pacjentem bardziej wymagającym. Zdobycie jego zaufania wymaga więcej wysiłku ze strony lekarza.
W przypadku wieloogniskowych ubytków owłosienia lub znacznego przerzedzenia włosów stosuje się autogenny przeszczep mieszków włosowych. Celem uzyskania przeszczepów pobiera się z potylicznej okolicy głowy pasek skóry szerokości 1 cm i długości zależnej od przewidywanej liczby przeszczepów (od 7 do 12 cm). Następnie, stosując 4-6-krotne powiększenie, przygotowuje się przeszczepy zawierające 1-2 włosy (mikroprzeszczepy) lub 3-4 włosy (mini przeszczepy). Przeszczepy umieszcza się w mikronacięciach wykonanych w okolicy biorczej. Bardzo precyzyjną, a jednocześnie najszybszą techniką wykonania przeszczepu Jest metoda zwana four hands stick and place opracowana w Hair Clinic Poznań.
Chłopiec lat 12 z rozległą raną okolicy czołowej i znacznym ubytkiem owłosienia oraz stan po leczeniu z użyciem ekspandera.
W przypadku pojedynczych rozległych obszarów pozbawionych włosów stosuje się leczenie z użyciem ekspanderów, uzupełniane w wybranych przypadkach autogennym przeszczepem mieszków włosowych. Podczas pierwszej operacji wprowadza się pod skórę owłosioną w okolicy ubytku (blizny) ekspander. jest to implant w postaci pustego „woreczka” połączonego z zaworem umożliwiającym wielokrotne nakłucie. Po dwóch tygodniach od pierwszej operacji rozpoczyna się podawanie soli fizjologicznej poprzez nakłucie zaworu. Rozprężenie ekspandera do wymaganej objętości powoduje rozciągnięcie skóry owłosionej nad implantem. Druga operacja polega na wycięciu ubytku (blizny, łysiny) i pokryciu go płatami rozprężonej skóry owłosionej.
Ubytki owłosienia na głowie dzieci są najczęściej skutkiem działania czynników zewnętrznych, takich jak uraz, oparzenie czy napromieniowanie. Utrata owłosienia jest przyczyną nie tylko defektu kosmetycznego, ale stanowi źródło głębokiego urazu psychicznego. Leczenie korekcyjne winno być więc podejmowane w tych przypadkach Jak najwcześniej, zanim dojdzie do rozwoju utrwalonych zmian w psychice dziecka.
dr n. med. Jerzy Kolasiński
