Hormony są niezwykle ważnym czynnikiem wyzwalającym u kobiety instynkt macierzyński. Nawet te kobiety, które bardzo dbają o siebie, o swoją sylwetkę, skórę, włosy, dla których ważny jest sukces zawodowy, które są bardzo aktywne, które nie są domatorkami, wbrew wszelkim przewidywaniom w pewnym okresie życia chcą zostać matkami. To „coś” pojawia się stopniowo albo jak nagła iskra w kobiecej świadomości. Zaczynają ją interesować spotykane dzieci na ulicy, niemowlaki w wózkach. Przystają, patrzą, czują ciepło, radość. Zaczynają coraz bardziej myśleć o posiadaniu takiej istotki – hormony działają…
Ciąża, czas fizycznie wymagający cierpliwości, pełen nadziei, zarazem lęków, utrudzeń jest okresem o bardzo dużych zmianach w sferze hormonalnej. Pierwszym sygnałem jest gwałtowny wzrost w organizmie hormonu beta-HCG. Właśnie on jest przyczyną pojawienia się magicznej kreseczki w testach ciążowych, która wyzwala silne emocje u badających ją kobiet i ich partnerów. Beta-HCG wraz z każdym następnym dniem ciąży osiąga niebotyczne wartości we krwi. Jednocześnie hormon tyreotropowy (TSH) wydzielany przez przysadkę, aby stymulować tarczycę do działania obniża swoje stężenie we krwi do wartości nawet niższych od dolnej granicy normy około 10 tygodnia ciąży, co jest częstą przyczyną niepotrzebnych emocji u kobiet, podejrzewających obecność choroby tarczycy. Warto pamiętać o przeprowadzeniu badań diagnostycznych tarczycy przed zajściem w ciążę, w trakcie ciąży i po porodzie. Tarczyca jest bardzo ważnym narządem wpływającym na funkcjonowanie całego organizmu kobiety w każdym okresie jej życia. W trakcie ciąży wzrasta zapotrzebowanie na hormony tarczycy. Jeżeli kobieta otrzymuje niewystarczającą ilość jodu, tarczyca aby skompensować jego niedobory potrzebne do produkcji hormonów powiększa się i może uwidocznić się w obrębie szyi jako wole. W ciąży z różnych przyczyn może ujawnić się niedoczynność lub nadczynność tarczycy. Dlatego niezbędne jest rozpatrzenie rodzinnego obciążenia chorobami tarczycy, zaburzeń tarczycy u kobiety w przeszłości, obecności niepokojących objawów i nieprawidłowych wyników w badaniu krwi. Warto zasięgnąć rady specjalisty.
Zmiany hormonalne pojawiające się w trakcie ciąży mogą być powodem radości dla kobiety. Może ona zaobserwować piękniejsze, gęstsze i pełne połysku włosy, lepszą cerę, więcej siły i entuzjazmu. Podwyższone stężenie estrogenów – hormonów płciowych żeńskich (hiperestrogenizm) jest przyczyną tych pozytywnych objawów. Z drugiej strony hormony ciążowe powodują kłopotliwe zaparcia, powstawanie rozstępów skórnych – przykrych objawów, niechętnie akceptowanych przez ciężarne.
Innymi ważnymi hormonami pojawiającymi się w większej ilości, zwłaszcza pod koniec ciąży, są oksytocyna i prolaktyna, spełniające bardzo ważne zadanie. Przygotowują one gruczoły piersiowe do produkcji mleka.
Stan nagłych przemian hormonalnych następuje zaraz po porodzie. Noworodek wydaje pierwszy krzyk na „nowym” świecie, a organizm mamy szybko przystosowuje się do zabezpieczenia potrzeb maleństwa. Teraz ono staje się najważniejsze według reguł natury. Poziom estrogenów – hormonów płciowych żeńskich drastycznie spada, natomiast prolaktyna jeszcze bardziej wzrasta. Taka „konstelacja” hormonalna zapewnia matce pełną opiekę nad dzieckiem i spokojny powrót organizmu do normy. Trwa to często długo i wielokrotnie trudno uzyskać stan sprzed ciąży. Chęć matki do karmienia piersią jest bardzo ważna. Gruczoły obrzmiałe w trakcie ciąży, potem wypełnione, często do granic wytrzymałości mlekiem rozciągają się i po zakończeniu karmienia często stają się wiotkie, obwisłe, bywają źródłem udręki fizycznej i psychicznej młodych matek. Skóra na powiększonych piersiach, na „ciążowym” brzuchu pod wpływem zmian hormonalnych nie wytrzymuje napięcia, trwale się rozciąga, traci sprężystość, tworzą się rozstępy. Cztery do sześciu miesięcy po porodzie włosy, które uzyskały pełnię kondycji w czasie ciąży zaczynają wypadać. Ten fakt też jest związany ze spadkiem pociążowym estrogenów. W wyniku obniżenia estrogenów u wielu kobiet zaczyna objawiać się większy wpływ hormonów męskich w pogarszającej się cerze, skłonnej do przetłuszczania, a nawet pojawienie się nadmiernego owłosienia.
Natura czerpie z matki, aby zapewnić wszelkie zapotrzebowania dla nowego powstającego życia. Przemiany hormonalne gwarantują kształtowanie się warunków korzystnych dla dziecka, często nie dla mamy. Świadoma tego kobieta może w pełni spełniać rolę ciężarnej, karmiącej matki, a zarazem zadbać o zdrowie i dobry wygląd. Zawsze stara się pamiętać, że bycie matką nie wyklucza bycia atrakcyjną kobietą.
Dr n.med. Anna Modelska Ziółkiewicz