STANY PRZEDRAKOWE
Są to zmiany, w przypadku których statystyczna możliwość rozwinięcia się raka skóry jest większa, niż w przypadku innych zmian.
Rodzaje zmian skórnych, będących stanami przedrakowymi:
I. ROGOWACENIE SLONECZNE
Najczęściej występujący stan przedrakowy. W 15-20% przypadków następuje rozwój raka kolczystokomórkowego
Wygląd: przebarwionych zgrubień naskórka
Występowanie: na odkrytej skórze, tzn. czole, łysinie u mężczyzn, karku i skroniach
Przyczyna: uszkodzenie komórek przez promieniowanie ultrafioletowe
Leczenie:
- terapia fotodynamiczna
- chirurgiczne usunięcie
- kriodestrukcja (wymrożenie)
- elektrodestrukcja
- laser CO2
- terapia immunologiczna
II. RÓG SKÓRNY
Szczególna postać rogowacenia słonecznego. W 10-20% przypadkach dochodzi do rozwinięcia się raka kolczystokomórkowego
Wygląd: rogowy twór wystający ponad powierzchnię skóry
Występowanie: u osób starszych, na odsłoniętej skórze
Leczenie:
- chirurgiczne usunięcie
- kriodestrukcja (wymrożenie)
- elektrodestrukcja
- laser CO2
III. ROGOWACENIE BIAŁE (leukoplakia)
Tzn. ograniczone rogowacenie błon śluzowych. Możliwe rozwinięcie się raka kolczystokomórkowego.
Wygląd: białe, szorstkie, smugowate plamy
Występowanie: – śluzówki, jama ustna, narządu płciowe
Leczenie:
- terapia fotodynamiczna
- chirurgiczne usunięcie
- kriodestrukcja (wymrożenie)
- elektrodestrukcja
- laser CO2
- miejscowe stosowanie pochodnych witaminy A
- terapia immunologiczna
RAKI PRZEDIWAZYJNE
Są to już zmiany nowotworowe, złośliwe, występujące na skórze i błonach śluzowych, jednak nieinwazyjne (to znaczy nie wykraczające poza obręb naskórka). Z czasem mogą przejść za stanu nieinwazyjnego w inwazyjny (rak kolczystokomórkowy).
I. CHOROBA BOWENA
Wygląd: niecharakterystyczny;
Najczęściej jest to pojedyncza zmiana o charakterze rumieniowo-złuszczającym, może pojawić się w każdym miejscu
II. ERYTROPLAZJA QUEYRATA
jest to w istocie choroba Bowena, ale zlokalizowana wybiórczo na błonach śluzowych, szczególnie narządów płciowych
O rozpoznaniu schorzenia decyduje badanie histopatologiczne.
Leczenie:
- terapia fotodynamiczna
- kriodestrukcja (wymrażanie)
- laser CO2
- usunięcie chirurgiczne
- elektrokoagulacja
RAKI SKÓRY
Problem wczesnego rozpoznawania i terapii raków skóry jest bardzo ważny, ponieważ stanowią one ok. 10% wszystkich nowotworów złośliwych. Raki skóry mogą wywodzić się z naskórka (rak kolczystokomórkowy) lub przydatków skóry (rak podstawnokomórkowy).
Czynniki ryzyka wystąpienia raków skóry:
- długotrwałe nasłonecznienie
- jasna karnacja
- oparzenia słoneczne, szczególnie w dzieciństwie
- rodzinne występowania raka skóry
- przebycie raka skóry
- przewlekłe stany zapalne (owrzodzenie, oparzenia)
- rogowacenie słoneczne
- kontakt ze związkami arsenu
I. RAK PODSTAWNOKOMÓRKOWY
Stanowi ok. 80% wszystkich raków skóry, chorują częściej mężczyźni. Ma powolny wzrost, rzadko daje przerzuty, niszczy tkanki otaczające. Najczęstsza lokalizacja to skóra twarzy.
Na poniższym zdjęciu: rozległy rak podstawnokomórkowy wargi dolnej: stan przed operacją i po operacji z rekonstrukcją wargi plastyką płatową:
Leczenie:
- kriodestrukcja
- terapia fotodynamiczna
- wycięcie chirurgiczne
II. RAK KOLCZYSTOKOMÓRKOWY
Ten rodzaj raka może pojawić się tak na skórze, jak i na błonach śluzowych np. na ustach. Stanowi ok. 20% wszystkich raków skóry. Występuje częściej u mężczyzn po 40 roku życia. Rozwija się na odsłoniętych częściach ciała – twarz, pogranicze skóry i błon śluzowych (warga dolna, narządy płciowe). Punktem rozwoju tego raka są często stany przednowotworowe. Może dawać przerzuty do węzłów chłonnych.
Leczenie:
- wycięcie chirurgiczne
- terapia fotodynamiczna