Cóż to takiego jest Biofilm? Nazwa z pozoru niegroźna, kojarząca się bardziej z kinem niż z medycyną. Tymczasem mianem Biofilmu określa się strukturę tworzoną przez bakterie w organizmie człowieka. By taka struktura mogła powstać musi pojawić się w ludzkim ciele implant, ciało obce wszczepione przez lekarza w obręb ludzkich tkanek. Tym „obcym” może być sztuczna zastawka serca, endoproteza biodra, implant piersiowy, stent umieszczony w naczyniu krwionośnych, cewnik, kaniula naczyniowa (wenflon) lub preparat stosowany do korekcji zmarszczek czy powiększania ust. Tak więc wszystko, co w naszym organizmie jest obce, może stać się „pretekstem” do skolonizowania przez bakterie. Są to najczęściej bakterie niegroźne, od lat rezydujące w organizmie ludzkim – to choćby zwykły gronkowiec skórny zwany niewinnie staphylococcus epidermitis. Z niewiadomych do dziś powodów niekiedy te bakterie zaczynają tworzyć kolonie na ciele obcym. Na dodatek robią to tak zmyślnie, że trudno je rozpoznać przy pomocy standardowego wymazu bakteriologicznego. Czasami jest to delikatna powłoka implantu, nie stwarzająca problemu medycznego. Bywa jednak, że powłoka Biofilmu staje się gruba, wyczuwalna, deformująca zarówno implant jak i otaczające tkanki. Co gorsza, w zupełnie niespodziewanym momencie bakterie mogą się uaktywnić, wysiać do krwiobiegu i stać się realnym zagrożeniem dla zdrowia gospodarza.
Czy dziś medycyna znalazła skuteczny sposób obrony przed takimi skłonnościami niektórych bakterii? Ze smutkiem trzeba powiedzieć, że nie.
Oczywiście najprościej byłoby wyeliminować wszystkie implanty z naszego ciała. Wiemy jednak, że jest to niemożliwe. Wiele z nich ratuje dziś ludzkie życie. Pewnego rodzaju formą zabezpieczenia jest wykonywanie profilaktycznych posiewów przed dużymi zabiegami połączonymi z wszczepieniem implantów oraz odpowiednia profilaktyka przeciwzapalna. Osoby z wszczepionymi implantami powinny zachować szczególną ostrożność w stanach obniżonej odporności, a w przypadku znaczącej infekcji informować lekarza leczącego o posiadanych implantach. Niedopuszczalne jest także długotrwałe akceptowanie ognisk zapalnych takich jak: niedoleczony ząb, przewlekły stan zapalny zatok szczękowych lub przydatków (jajników). Trzeba mieć też świadomość, że znacznie bezpieczniejsze jest stosowanie w okolicy twarzy wypełniaczy wchłanialnych. W przypadku wystąpienia w ich okolicy Biofilmu można mieć nadzieje, że wraz z wchłonięciem się preparatu „odczyn” bakteryjny także ustąpi.
W medycynie tak jak w życiu – zawsze jest coś za coś. Korzystając z implantów często ratujemy ludzkie życie lub poprawiamy jego standard. Pamiętajmy, by robić to świadomie i z rozwagą.