Rumień i rozszerzone naczynka

Rozszerzone, widoczne przez skórę, naczynka krwionośne to tzw. TELEANGIEKTAZJE. Mogą być one pojedyncze lub tworzyć wielkie, rozbudowane sieci naczyniowe. Często zastanawiamy się, jak to możliwe, że jedni mają białą, alabastrową skórę, a u innych policzki wyglądają jak po biegu wokół bieguna północnego. Przyczyny pojawienia się teleangiektazji pomagają wyjaśnić anatomia i dermatologia. Dopiero dokładne poznanie skóry i jej przydatków (gruczołów łojowych, naczyń żylnych, tętniczych i limfatycznych) umożliwiło dokonanie klasyfikacji tych struktur, a następnie stworzenie koncepcji profilaktyki i leczenia.

Unaczynienie skóry

Naczynia dochodzą do skóry poprzez:

1. splot naczyniowy głęboki, znajdujący się na granicy skóry właściwej i tkanki podskórnej
2. splot powierzchowny zlokalizowany w warstwie brodawkowatej skóry, bliżej naskórka
3. dodatkowe sploty naczyniowe, które położone są także w obrębie mieszków włosowych i gruczołów potowych

Teleangiektazje to trwale rozszerzone naczynia włosowate splotu podbrodawkowego, które widoczne są przez naskórek w postaci czerwonych nitek. To niekorzystne z punktu widzenia estetycznego zjawisko występuje najczęściej w obrębie czoła i policzków w postaci rozlanego rumienia. Powodem tego jest fakt, że naczynia włosowate tworzą gęstą, zwartą sieć, która daje efekt jednorodnego zaczerwienienia skóry.

Teleangiektazje mogą występować tylko na niewielkiej powierzchni lub na całym ciele, tak u osób dorosłych, jak i u dzieci. Często w obrębie już rozszerzonego naczynia krwionośnego, w części środkowej, dochodzi do nowotworzenia naczynia krwionośnego (tzw. naczyniak gwiaździsty). Zdarza się, że w naczyniaku takim część środkowa ulega uniesieniu – wtedy mówimy o naczyniaku punkcikowatym. Część naczyniaków może być wrodzona. Z tego względu teleangiektazje dzielimy na:

• pierwotne (samoistne), powstające bez żadnej widocznej przyczyny
• wtórne (tzw. nabyte)

Teleangiektazje pierwotne

Najczęściej mają źródło we wrodzonych zespołach chorobowych. Przyczyną wystąpienia teleangiektazji pojedynczych lub uogólnionych może być ciąża. Rozszerzenie naczynia tak u ludzi starszych jak i u dzieci może powstać również bez wyraźnej przyczyny.

Teleangiektazje wtórne

Nabyte rozszerzenie naczyń krwionośnych występuje w przebiegu:

• schorzeń ogólnoustrojowych i/lub ograniczonych chorobach skóry (zwiększona liczba naczyń krwionośnych w skórze najlepiej widoczna jest na przykład w trądziku różowatym; teleangiektazje mogą pojawiać się w tym schorzeniu na twarzy – policzkach, skrzydełkach nosa, czole – szyi i dekolcie, bardzo rzadko występują w innych okolicach, np. na brzuchu, ramionach czy plecach). Do chorób, które mogą wywołać rozszerzenie naczyń krwionośnych należą także toczeń rumieniowaty, twardziny, nadciśnienie tętnicze oraz choroby wątroby i zaburzenia hormonalne.

• nadmiernej ekspozycji na słońce i inne czynniki atmosferyczne, np. wiatr i mróz. Pojedyncze teleangiektazje mogą pojawić się u dorosłych i u dzieci. Występują na twarzy, przede wszystkim skrzydełkach nosa, przegrodzie nosowej i na policzkach. W przypadku predyspozycji genetycznych do zaburzeń naczyniowych, wyżej wymienione bodźce mogą za każdym razem wywoływać powstawanie kolejnych zmian. Szkodliwy wpływ nadmiernej ekspozycji na czynniki atmosferyczne jest widoczny często w formie licznych teleangiektazji na odkrytych powierzchniach skóry wśród przedstawicieli takich zawodów jak rolnicy, marynarze, żeglarze, hutnicy itd.

• po leczeniu: zarówno preparatami miejscowymi jak i lekami ogólnie działającymi. Największym wrogiem skóry unaczynionej są preparaty sterydowe do stosowania zewnętrznego

W leczeniu zmian naczyniowych wykorzystuje się mechanizm działania światła laserowego na hemoglobinę. W jego efekcie hemoglobina absorbuje energię, co powoduje miejscowe podwyższenie temperatury w naczyniach krwionośnych. To natomiast prowadzi do zmniejszenia ich średnicy, a następnie zamknięcia światła naczynia. Użycie lasera umożliwia selektywne nagrzewanie nawet niewielkich fragmentów zmian.

Dobór urządzenia do terapii zależy od kilku czynników:

• koloru naczyń (czerwone, niebieskie)
• wielkości naczyń
• okolicy występowania (policzki, nos, nogi, plecy itd.)
• głębokości, na której znajdują się naczynia

Zmiany naczyniowe, zmiany skórne, niezłośliwe zmiany barwnikowe oraz nadmierne owłosienie mogą być leczone laserowo z zastosowaniem światła widzialnego oraz światła o długości fali zbliżonej do podczerwieni.

Najczęstsze przeciwwskazania do zabiegu

• ciąża
• przyjmowanie leków o właściwościach fotouczulających (m.in. antybiotyki, niektóre zioła, np. dziurawiec)
• aktywna opryszczka
• opalona skóra

Zabiegi tego typu najlepiej wykonywać w okresie od września do maja. Nie wykonujemy ich, gdy temperatura otoczenia spada poniżej -20⁰C.

Przygotowanie do zabiegu

Przede wszystkim należy pamiętać, że co najmniej 4 tygodnie przed planowanym zabiegiem nie wolno się opalać.

Zabieg

W czasie trwania zabiegu pojawia się odczucie intensywnego pieczenia. Zazwyczaj zabieg wykonywany jest bez znieczulenia, jednak u pacjentów z bardzo niskim progiem bólowym może być zastosowane znieczulenie miejscowe lub zimne powietrze.

Zabieg trwa od 10 do 45 minut.

Okres rekonwalescencji

Zabieg laserowy nie powoduje wyłączenia z „normalnego” życia. W miejscu jego przeprowadzenia przez pewien czas – od kilkudziesięciu minut do kilku godzin – pozostaje jeszcze zaczerwienienie i obrzęk. Tam, gdzie skóra była silnie unaczyniona mogą pozostać ciemne strupki, które po około tygodniu złuszczają się, nie zostawiając śladu.

Zalecenia po zabiegu

Szczególną uwagę należy zwrócić na ochronę przeciwsłoneczną oraz pielęgnować skórę preparatami do skóry wrażliwej.

Efekty zabiegu

Zależnie od intensywności zmian, do ich usunięcia potrzebny jest jeden lub kilka zabiegów. Są one przeprowadzane w odstępach 3-6 tygodniowych. Każdy zabieg powoduje zamknięcie części naczyń i rozjaśnienie przebarwień, dlatego kolejno przeprowadzone zabiegi nie będą mniej skuteczne – wydłużą tylko czas terapii.

Zabiegi te nie usuwają skłonności do rozszerzania się naczyń krwionośnych czy powstawania przebarwień, stąd też w przyszłości mogą pojawić się kolejne objawy, co spowoduje konieczność powtórzenia terapii.

Skuteczność zabiegu ocenia się na 70-100%.

Najczęstsze powikłania po zabiegu

• drobne blizny zanikowe
• przebarwienie
• odbarwienie

Metody alternatywne

• kriomasaż (w przypadku rumienia)
• elektroliza, kriodestrukcja (przy rozszerzonych naczyniach)