Zabieg przeprowadzany przez chirurga plastyka odbywa się w bardzo specyficznych okolicznościach. Na zdrowym ciele wykonuje się niejednokrotnie poważną operację, przyjmując założenie czasowej niedyspozycji i pewnego narażenia własnego zdrowia, by w efekcie być bardziej zadowolonym ze swego wyglądu. Wynik takiego postępowania jest zawsze poddany subiektywnej ocenie pacjenta i lekarza. Choć kluczowe, nie są jedynym wskaźnikiem tego, czy operacja zostanie uznana za udaną. Jest to jeden z najważniejszych powodów, dla którego warto jest przyjrzeć się aspektom psychologicznym związanym z operacjami estetycznymi.
Zabiegi chirurgii plastycznej już dawno przestały być luksusem, na który pozwalały sobie nieliczne osoby, najczęściej te z pierwszych stron gazet. Najnowsze statystyki ISAPS (Międzynarodowe Towarzystwo Chirurgii Plastycznej i Estetycznej) również wskazują na wzrost popularności tego rodzaju chirurgii na całym świecie. W 2013 roku na całym świecie przeprowadzono ponad 23 miliony chirurgicznych i niechirurgicznych zabiegów kosmetycznych. Najczęściej wykonywane zabiegi chirurgii estetycznej w 2013 roku to powiększenie biustu oraz liposukcja. Nie jest dla nikogo tajemnicą, że ogromną rolę w tym zjawisku odgrywają media, których wpływ na podejmowanie decyzji przez pacjentów jest jednoznaczny. Dziś już nie tylko gazety i billboardy, ale również media społecznościowe kreują ideał wyglądu zarówno kobiet jaki mężczyzn. Wszelkie środki masowego przekazu, z telewizją na czele, oddziaływają na każdego potencjalnego pacjenta dwojako – poprzez promowania samych zabiegów estetycznych (programy o ludziach, którzy przed kamerą decydują się „odmienić swoje życie” zmieniając swój wygląd) oraz poprzez promowanie “jedynego słusznego ideału piękna”. Oddziaływanie to jest o tyle niebezpieczne, że działa poza świadomą oceną odbiorców niezależnie od wieku. Chcąc czy też nie, przyjmujemy proponowane coraz częściej proporcje ciała, pożądany wygląd, który powinien być „jakiś”.
Bardzo często zdarza się zatem, że odpowiedzią na niezadowolenie z własnego wyglądu jest poddanie się operacji plastycznej. Jest to na pewno najszybsza droga poprawy samopoczucia i jednocześnie sposób dość drogi i niosący za sobą pewne ryzyko psychiczne. Badania pokazują, że im większe cierpienie psychiczne spowodowane niezadowoleniem z własnego wyglądu, tym paradoksalnie mniejsze wskazanie do operacji. Mówiąc wprost – im pacjent szczęśliwszy, tym większe prawdopodobieństwo, że będzie usatysfakcjonowany z zabiegu. Oczywiście ma to swoje wytłumaczenie – szczęście jest rozumiane tutaj jako ogólny dobrostan psychiczny i fizyczny, nie uzależnianie całej samooceny jedynie od wyglądu zewnętrznego. Zatem idealny pacjent – czyli taki, który ma świadomość stosunku ryzyka do zysków związanych z poddaniem się operacji – chce poprawić jakąś część ciała, ale jednocześnie całościowo jego samoocena jest wysoka i stabilna. Niezmiernie istotne są również oczekiwania dotyczące zabiegu – jeśli komuś wydaje się, że zmieni się całego jego życie, ludzie zaczną się nim/nią nagle bardziej interesować, skończą się konflikty i problemy – nie będą prawdopodobnie usatysfakcjonowani zabiegiem, bo ich oczekiwania są zbyt wygórowane i odnoszą się do bardzo wielu obszarów, w których oczekują oni poprawy.
Zatem, podejmując decyzję o poddaniu się zabiegowi chirurgii estetycznej należy wziąć pod uwagę oprócz uwarunkowań fizycznych również dotychczasowe i oczekiwane funkcjonowanie psychiczne oraz psychospołeczne. Najistotniejsze jest jak najbardziej świadome przyjrzenie się swojej motywacji do zabiegu oraz oczekiwanym rezultatom. Pomocna może być w tym rozmowa z psychoterapeutą lub psychologiem, który ułatwi dostrzeżenie tego, co czasem może być niewidoczne lub jedynie niejasno przeczuwane przez samego pacjenta. Pomimo pokutującego w naszym społeczeństwie przekonania, że z psychologiem rozmawiają głównie osoby chore psychicznie, warto, podejmując tak ważną i dotyczącą życia oraz zdrowia decyzję, rozważyć ją z profesjonalistą.
Mgr Dominika Kolasińska
Psycholog, psychoterapeuta
Konsultacje psychoterapeutyczne i proces terapeutyczny są przeprowadzane przez mgr Alicję Grupkę lub mgr Dominikę Kolasińską – psychoterapeutki w ramach Prywatnych Gabinetów Psychoterapeutycznych.