Taki stan zdrowia jest nowym wyzwaniem dla współczesnej medycyny. Podąża ona dalej, w bardziej zaawansowane etapy opieki nad pacjentem, która nie ogranicza się tylko do leczenia chorób, ale również stara się stworzyć najkorzystniejsze warunki dla zdrowia człowieka. Wiodącą rolę w tej dziedzinie ma medycyna anti-aging – przeciwstarzeniowa. Opiera się ona na najnowocześniejszych osiągnięciach naukowych, aby ukształtować jak najbardziej wiarygodne i dogłębne formy diagnostyki i prewencji chorób u pacjenta.

Aby stworzyć najdogodniejsze warunki dla osiągnięcia zdrowia optymalnego przeprowadza się szczegółową diagnostykę wzbogaconą w ocenę wieku biologicznego oraz szereg innych badań z badaniami genetycznymi włącznie. Uzyskane wyniki z badań diagnostycznych stanowią bazę dla najefektywniejszej opieki medycznej. Głównym celem tej opieki jest zapobieganie wszelkim nieprawidłowościom i chorobom pojawiającym się wraz z wiekiem pacjenta oraz uzyskanie przez niego możliwie jak najlepszej kondycji zdrowotnej.

Kogo dotyczy

Klinika Kolasiński oferuje swoim pacjentom program oparty na założeniach, które zyskały szerokie uznanie w wielu krajach świata. Dotyczy on kompleksowej opieki medycznej nad pacjentem. Obejmuje on szeroko zakrojoną diagnostykę, zapobieganie zaburzeniom i chorobom pojawiającym się wraz z upływającym wiekiem oraz korygowanie wszelkich nieprawidłowości, które zostały stwierdzone w trakcie przeprowadzonej diagnostyki.

Pacjentem Kliniki Kolasiński w ramach programu zdrowie optymalne może być każdy: osoba zdrowa, która zamierza przeprowadzić kontrolną diagnostykę swojego organizmu oraz być pod dobrą opieką medyczną, a także osoby z pewnymi niepokojącymi objawami, które chcą je wyjaśnić. Przykładowo mogą one dotyczyć gorszego samopoczucia, spadku życiowej energii, niezadowolenia ze swojej kondycji fizycznej lub intelektualnej. Pod opieką Kliniki mogą być również osoby chcące zmodyfikować swój styl życia, stracić zbędne kilogramy lub zdrowiej się odżywiać.

Indywidualna i szczegółowa analiza każdego pacjenta umożliwia jak najbardziej efektywną kontrolę i pomoc w sprawach jego stanu zdrowia.

Medycyna Anti-Aging

Program ZDROWIE OPTYMALNE reprezentuje założenia bardzo popularnej we współczesnej nauce dziedziny medycznej – medycyny anti-aging, którą tłumaczy się jako medycynę przeciwstarzeniową. Starzenie się jest procesem, którego nie należy kojarzyć tylko z pojawieniem się zmarszczek lub wielu innych naocznych starczych niedomagań. Okazuje się, że jest to zjawisko, które zaczyna towarzyszyć nam już od młodych lat naszego życia. Dlatego warto znacznie wcześniej pomyśleć o zachodzących zmianach, niż czekać na pojawienie się widocznych objawów, które dopiero wtedy stają się dla nas motywacją do powzięcia działań „przeciwstarzeniowych”.

W obecnych czasach życie ludzkie staje się coraz dłuższe. Jest nam dane przeżywać coraz więcej lat w okresie jesieni naszego życia. Każdy z nas chciałby, aby również te lata były pełne zdrowia, energii i optymizmu. Z lękiem wyobrażamy sobie możliwość wystąpienia chorób, demencji starczej i niedołęstwa. Z tych właśnie przyczyn powstała medycyna anti-aging, której głównym celem jest stworzenie możliwości przeżycia wszystkich lat w jak najlepszej kondycji i zdrowiu. Jest to bardzo szeroko pojęta dziedzina, rozwijająca się bardzo intensywnie w świecie klinicznym i naukowym. Oferuje ona najnowsze osiągnięcia medyczne w zakresie diagnostyki, zapobiegania i leczenia wszelkich zaburzeń i chorób związanych z wiekiem.

Diagnostyka

W ramach programu ZDROWIE OPTYMALNE proponujemy szeroką i szczegółową diagnostykę dostosowaną indywidualnie do każdego pacjenta.

Diagnostyka rozpoczyna się od długiej rozmowy z lekarzem, który wówczas ma możność zebrania bardzo szczegółowego wywiadu dotyczącego m.in. stanu zdrowia, niepokojących objawów, aktualnych chorób i ich leczenia, chorób i stosowanych leków w przeszłości, zabiegów chirurgicznych, urazów, stylu życia pacjenta, diety, aktywności fizycznej, używek oraz suplementów. Dużą uwagę poświęca się rodzinie pacjenta, chorobom występującym u jego bliskich w celu weryfikacji obciążenia genetycznego.

Po zakończeniu rozmowy z pacjentem i wyczerpaniu wszystkich tematów mających znaczenie w ukierunkowaniu dalszej diagnostyki, pacjent jest przebadany przez lekarza internistycznie w celu stwierdzenia nieprawidłowości, które też w trakcie dalszej diagnostyki muszą być szczegółowo wyjaśnione.

Po rozmowie i badaniu pacjenta lekarz przygotowuje zlecenia dotyczące badań krwi.

Zakres tych badań jest bardzo szeroki i może dotyczyć następujących parametrów:

• badania podstawowe (np. morfologia, elektrolity, enzymy wątrobowe, kreatynina, mocznik)
• czynniki ryzyka miażdżycy
• czynniki ryzyka cukrzycy
• oznaczenia hormonalne
• markery nowotworowe

Następnym etapem procesu diagnostycznego w ramach programu ZDROWIE OPTYMALNE jest ocena wieku biologicznego pacjenta. W tym celu w Klinice Kolasiński używany jest skomputeryzowany system.
Wyniki uzyskane z przeprowadzenia wyżej wymienionych badań ukierunkują lekarza do wyboru dalszej diagnostyki. Może ona przykładowo polegać na wykonaniu badania radiologicznego klatki piersiowej, ultrasonografii tętnic szyjnych, tarczycy lub jamy brzusznej, densytometrii w celu oceny gęstości tkanki kostnej, dodatkowych badań laboratoryjnych krwi.

Wiek biologiczny

Należy różnicować wiek biologiczny od wieku chronologicznego. Wiek chronologiczny (metrykalny) określa data urodzenia, natomiast wiek biologiczny jest prawdziwym odzwierciedleniem ogólnego stanu zdrowia człowieka. Wartości te mogą być u danej osoby porównywalne, ale często zdarza się, że różnią się znacznie między sobą. Sytuacja jest korzystna, jeżeli wiek metrykalny przewyższa wiek biologiczny. Niestety, gdy proporcje są odwrotne, wymaga to nie tylko zastanowienia, ale i odpowiedniego działania.

Terapia

Lekarz po zakończeniu diagnostyki przygotowuje szczegółowe zalecenia, które omawia z pacjentem. Dotyczą one badań kontrolnych, które należy przeprowadzać w odpowiednich terminach, modyfikacji stylu życia, odżywiania, aktywności fizycznej i farmakoterapii. Farmakoterapia zawiera dostosowaną indywidualnie dla każdego pacjenta suplementację witaminową, minerałową i antyoksydacyjną, leki przepisane na określone zaburzenia i choroby pacjenta oraz w razie potrzeby stosowanie preparatów hormonalnych.

Klinika Kolasiński gwarantuje pełną, kompleksową i długoterminową opiekę oraz optymalną kontrolę w zakresie realizacji przygotowanych zaleceń.

Okazuje się, że wiek biologiczny, prawdziwe odzwierciedlenie naszej ogólnej kondycji, może być odmienny od wieku chronologicznego (metrykalnego). Ma na to wpływ szereg czynników dotyczących genetyki, naszego stylu życia i oddziaływania otaczającego nas środowiska. Jednak znając wiek biologiczny i wartość poszczególnych komponent na niego wpływających, można racjonalnie zmieniać go na bardziej korzystny. Optymalna sytuacja jest wtedy, gdy wiek biologiczny zbliżony jest do chronologicznego lub jest od niego niższy.

BIO-AGING System jest programem specjalnie utworzonym do analizy indywidualnego pacjenta, składającym się z czterech powiązanych ze sobą części.

Pierwszą z nich stanowi kwestionariusz z szeregiem pytań, służący do dokładnej analizy stylu życia i zdrowia pacjenta. Wprowadzenie tych danych do komputera może trwać około 30 do55 minut. Wszystkie pytania są sformułowane w sposób prosty, zrozumiały dla każdego pacjenta. Dotyczą one m.in. historii chorób badanej osoby i jej rodziny, informacji na temat stylu życia,stosowanej diety oraz aktywności fizycznej.

Część druga programu BIO-AGING służy do zebrania wszystkich potrzebnych parametrów dla określenia wieku biologicznego, jak również oceny witalności pacjenta. Polega na obliczeniu składu ciała (zawartości masy mięśniowej i tłuszczowej), ocenie siły mięśniowej, funkcji układu sercowonaczyniowego, układu oddechowego(z pomiarem objętości życiowej płuc i innych znaczących parametrów, jak FEV, FEV1). Ponadto analizuje się czynność tkanki mózgowej (słuch, wzrok, pamięć i zdolność koncentracji).

Część trzecia omawianego systemu grupuje i interpretuje wszystkie niezbędne wyniki pomiarów laboratoryjnych w celu dalszej oceny witalności i biologicznego wieku pacjenta. Analizie mogą być poddane wyniki densytometrii kości,stężenia różnych substancji we krwi, np. lipidów, homocysteiny, lipoproteinyA, fibrynogenu, CRP (białka ostrej fazy) lub PSA (antygenu specyficznego dla gruczołu krokowego). Oznaczenia hormonalne stanowią również ważny składnik wpływający na całościową ocenę pacjenta, m.in. stężenia estradiolu, testosteronu, kortyzolu, IGF-1, insuliny, TSH, FSH, LH i DHEA-S. Ciekawą koncepcją jest oznaczanie całkowitej pojemności oksydacyjnej (TOC) i antyoksydacyjnej(TAC).

Ostatnia, czwarta część proponowanego systemu BIO-AGING zawiera szczegółową interpretację wszystkich wcześniej uzyskanych analiz. Raport, dostępny również w formie wydruku, bogaty w szatę graficzną, obrazowo przedstawia uzyskane wyniki oraz ich pełne medyczne podsumowanie.System oparty jest na najświeższych badaniach dotyczących medycyny „anti-aging” i prewencji chorób związanych z wiekiem. Stanowi on nowe ogniwo łączące pacjentów i lekarzy z nowoczesną medycyną. Klinika Kolasiński jako pierwszy w Polsce zakład leczniczy stosuje system BIO-AGING w zapobieganiu i leczeniu procesów przedwczesnego starzenia.

dr n. med. Anna Modelska-Ziółkiewicz

Starzenie się jest długim i skomplikowanym procesem, dotyczącym wielu aspektów naszego życia związanych z aktywnością fizyczną, mentalną i społeczną. Dla przykładu można tu wymienić szereg zmian zachodzących w regulacji hormonalnej. Poziom jednych hormonów wraz wiekiem ulega stopniowemu spadkowi, np. hormonu wzrostu, dehydroepiandrosteronu, melatonina czy hormonów tarczycowych. Inne natomiast mają tendencje wzrostowe, zmieniając znacząco proporcje między hormonami, jakie istniały w młodym wieku. Do takich hormonów należą m.in. kortyzol i insulina. Innym przykładem zmian zachodzących z upływem lat są funkcje układu immunologicznego, które ulegają osłabieniu, czego odzwierciedleniem jest większa podatność osób starszych na infekcje i inne choroby. Jak można przypuszczać, zmiany zachodzące u każdego z nas wraz z upływem lat można przedstawiać bez końca, obrazując w ten sposób nasz organizm jako skomplikowaną jednostkę uzależnioną od wielu czynników wewnętrznych i zewnętrznych.

Analizując poszczególne składowe, naukowcy chcieli zobrazować, jak wygląda „optymalne zdrowie”, przedstawiając je w kształcie piramidy. Jej podstawę stanowią nasze uwarunkowania genetyczne, zakodowane informacje, które otrzymaliśmy od rodziców. Nieco wyżej umieszczono styl życia, a w nim zawarto odżywianie i aktywność fizyczną. Zmierzając w górę piramidy, zaobserwować można wpływ poziomu witamin, minerałów i antyoksydantów. Na samym szczycie umieszczono właściwy poziom hormonów. Przypatrując się temu układowi, widzimy, jak duży wpływ na tworzenie „optymalnego zdrowia” ma sam człowiek, jego wola i działanie oraz profesjonalna wiedza medyczna, która go ukierunkuje do jak najbardziej racjonalnego korzystania z osiągnięć nauki.

Naukowcy i lekarze zajmujący się medycyną „anti-aging” zdefiniowali tę dziedzinę jako działanie profilaktyczne hamujące procesy starzenia się człowieka. Dokonują tego poprzez tworzenie, według aktualnej wiedzy, optymalnych warunków zdrowotnych dla ciała i ducha pacjenta. W praktyce dotyczy to przyjęcie przez niego odpowiedniego stylu życia, jak również suplementacji (uzupełniania) wielu substancji o korzystnym działaniu dla jego organizmu.

Główny nurt medycyny „anti-aging” został stworzony w Stanach Zjednoczonych i wówczas setki przodujących naukowców i lekarzy zainteresowanych tą dziedziną stworzyło Amerykańską Akademię Medycyny „Anti-Aging”(A4M). W świecie naukowym zaczęło powstawać szereg teorii, nowych odkryć na temat procesów związanych ze starzeniem. Na ich podstawie proponuje się wiele produktów, które mają spowolnić procesy prowadzące do dysfunkcji naszego organizmu wraz z wiekiem.

Przykładem może być stosowanie substancji zapewniających prawidłowe funkcjonowanie mitochondriów lub kwasów nukleinowych w komórkach, stosowanie środków „odżywiających” tkankę mózgową, opóźniających niekorzystne zmiany intelektu i demencję starczą.

Dalsze działania mogą dotyczyć użycia antyoksydantów, „wzmacniaczy” układu immunologicznego, szeroko zakrojonej substytucji (uzupełniania do poziomu prawidłowego) hormonalnej oraz preparatów enzymatycznych. Okazuje się, że im wcześniej zacznie się te działania profilaktyczne, tym lepsze osiągnie się efekty w późniejszym wieku. Przykładem może być choroba Parkinsona, spowodowana obniżaniem się poziomu neurotransmitera – dopaminy. Diagnozę tej choroby stawia się, kiedy pacjent utracił 80% tej substancji. Musi upłynąć wiele lat, nim stężenie dopaminy spadnie do tak niskich wartości. Medycyna „anti-aging” proponuje użycie substancji farmakologicznych zapobiegających spadkowi tego neurotransmitera (przekaźnika) znacznie wcześniej, kiedy poziom dopaminy nie jest jeszcze tak niski i nie daje objawów choroby.

Obok procesów zachodzących w naszym organizmie wpływających na starzenie należy również poświęcić uwagę ważnej roli czynników zewnętrznych. Stres, środowisko, w którym przebywamy, jego zanieczyszczenie – np. metale toksyczne, chemikalia w przemyśle spożywczym, „niezdrowa” woda, źle przetwarzana żywność, „fast food” to tylko nieliczne przykłady czynników utrudniających kształtowanie się piramidy „optymalnego zdrowia”.

Główne źródła osiągnięcia „optymalnego zdrowia”, a zarazem przedłużenia naszego życia, można zsumować następująco:

1. Genetyka (w większości zależna od naszych rodziców).

2. Styl życia: redukcja stresu, niepalenie, umiarkowane picie alkoholu, spożywanie naturalnej, świeżej żywności, picie czystej wody mineralnej, unikanie napromieniowania, ciężkich metali i zanieczyszczeń.

3. Toksyny: unikanie ich, jak tylko to możliwe.

4. Ćwiczenia fizyczne i psychiczne: nie muszą być intensywne, ale powinny być regularne, również umiejętność stosowania technik relaksacyjnych.

5. Odżywianie: szczególne uwzględnienie diety świeżej, naturalnej, wielowitaminowej, bogatej w minerały.

6. Antyoksydanty: używanie ich w celu eliminowania wolnych rodników (zasadniczej przyczyny przedwczesnego starzenia).

7. Układ immunologiczny: dążenie do wzmocnienia systemu odpornościowego jako sposób przeciwdziałania infekcjom i innym chorobom.

8. Środki nootropowe, „odżywiające” tkankę mózgową: dążenie do kształtowania się funkcji mózgowych na optymalnym poziomie.

9. Substytucje hormonalne: substytucja hormonów i ich prekursorów w celu uzyskania ich optymalnych poziomów, porównywalnych z poziomami spotykanymi u 25- i 30-latków.

10. Energia: stosowanie preparatów, które na poziomie komórkowym zabezpieczają głównie mitochondria przed ich zniszczeniem.

11. „Specyfiki”: dietetyczna i medyczna pomoc w określonych problemach indywidualnego pacjenta, jak np. leczenie impotencji, korekcja sylwetki, poprawa wyglądu za pomocą zabiegów chirurgicznych.

dr n. med. Anna Modelska-Ziółkiewicz

Istnieje szereg teorii dotyczących przyczyn starzenia się. Wiele z nich zazębia się ze sobą, tak jak biologiczne procesy w naszym organizmie oraz czynniki na nie oddziałujące.

Teoria genetyczna

Źródło zakodowanych informacji, które otrzymaliśmy od naszych rodziców, mieści się w DNA, kwasie nukleinowym obecnym w każdej komórce naszego ciała. Tam również są geny odpowiedzialne za tempo i charakter naszego starzenia się. Ten genetyczny zegar nie funkcjonuje w pełnym spokoju. Jest on pod wpływem wielu czynników, które często działają na niego destrukcyjnie. Mogą to być substancje zawarte w naszej diecie, toksyny, zanieczyszczenia lub promieniowanie.

Ostatnią z teorii dotyczących uszkadzania genów jest teoria telomerazy. Telomery są sekwencjami kwasów nukleinowych wychodzących z końców chromosomów. Skracają się one przy każdym podziale komórki. Uważa się, że to skracanie telomerów prowadzi do uszkodzenia komórki, a tym samym utrudnia prawidłowy jej podział. Enzym o nazwie telomeraza (do tej pory stwierdzony tylko w komórkach nowotworowych) ma możliwość odbudowywania ginących telomerów i podtrzymywania prawidłowego procesu podziału komórek.

Teoria neuroendokrynna

Oparta jest na wiedzy dotyczącej hormonów i ich wzajemnych powiązań. Główne centrum „hormonalnego” dowodzenia znajduje się w mózgu. Jest to podwzgórze, które wydzielając szereg substancji, zawiaduje, poprzez przysadkę mózgową, innymi gruczołami dokrewnymi. Z biegiem lat, kiedy stajemy się starsi, podwzgórze traci stopniowo swoją precyzję, a znajdujące się na jego komórkach receptory wychwytujące poszczególne hormony stają się mniej wrażliwe. Jednocześnie wydzielanie hormonów zmniejsza się stopniowo z wiekiem, a także ich efektywność staje się coraz słabsza.

Teoria wolnych rodników

Wolny rodnik jest określeniem cząsteczki posiadającej wolny elektron, a ta właściwość umożliwia mu reagowanie z normalnymi cząsteczkami, uszkadzanie ich, niszczenie ich równowagi i w efekcie przekształcenie również w wolne rodniki. Wolne rodniki produkowane są jako wynik naturalnych procesów zachodzących w naszym organizmie, ale wiele czynników może wpływać na przyspieszenie ich powstawania. Są to m.in. nieprawidłowa dieta, papierosy i alkohol. Wolne rodniki uszkadzają wiele struktur komórkowych, prowadząc do dysfunkcji komórki. „Wymiatacze” wolnych rodników, częściej nazywane antyoksydantami, powodują przekształcanie się tych rodników w normalne cząsteczki. Antyoksydantami są znane powszechnie witaminy C, E, beta-karoten, jak również melatonina.

Teoria błonowa

Z biegiem lat błony komórkowe w naszym organizmie posiadają coraz mniej tłuszczów i wody, stają się coraz bardziej „zbite”. Wpływa to na pogarszanie się pełnionych przez nie funkcji, głównie dotyczących transportu szeregu substancji. W ten sposób dochodzi do gromadzenia się w komórce toksyn. Jedną z nich jest lipofuscyna, której z biegiem lat jest coraz więcej w mózgu, sercu i w skórze. Dowiedziono, że pacjenci z chorobą Alzheimera mają znacznie wyższe poziomy lipofuscyny w porównaniu z ludźmi zdrowymi.

Teoria ograniczonej liczby podziałów komórki

Okazuje się, że komórka ludzka może dzielić się około 50 razy, po czym umiera. Wykazano też, że odżywianie wpływa na taki stan komórki. „Przekarmione” komórki dzielą się szybciej niż” niedożywione”. Widać to również na podstawie doświadczeń przeprowadzonych na zwierzętach, u których restrykcje kaloryczne znacząco przedłużyły im życie.

Teoria mitochondrialna

Mitochondria są strukturami wewnątrzkomórkowymi (organellami) produkującymi energię dla całego naszego organizmu. Ich podstawowym produktem energetycznym jest cząsteczka o nazwie Adenozynotrójfosfataza (ATP). ATP pozwala nam żyć, ponieważ każda chwila naszej aktywności wymaga dostarczenia właśnie energii z tej cząsteczki. Wraz z wiekiem mitochondria stają się mniej efektywne, ich liczba zmniejsza się, a z tym związany jest spadek wytwarzania ATP.

Teoria glikozylacji

Oparta jest na procesie przyłączania glukozy do białek w organizmie. Po takim przyłączeniu cząsteczka białka nie jest już prawidłowa i nie może w pełni spełniać swoich funkcji. Proces glikozylacji zachodzi kilkakrotnie szybciej u ludzi chorych na cukrzycę, u których proces starzenia jest przyspieszony.

Przedstawione teorie ukazują nam różnorodność procesów wpływających na zmiany zachodzące w naszym organizmie. Ich zrozumienie pomaga w wytyczeniu kierunków ingerencji pozwalających spowalniać procesy starzenia poprzez odpowiednio dobraną dietę, właściwy styl życia, unikanie czynników szkodliwych, stosowanie witamin, antyoksydantów, a w wybranych przypadkach nawet hormonów. Daje to szansę na utrzymanie młodzieńczej kondycji przez długie lata.

Powstające w ostatnich latach programy „anti-aging” wykorzystują wiedzę medyczną i informatyczną do stworzenia zasad, którymi kierują się lekarze zajmujący się tą najnowszą dziedziną medycyny.

dr n. med. Anna Modelska-Ziółkiewicz

Okazuje się, że z usług tej dziedziny korzysta tyle samo kobiet i mężczyzn, a zamiast ludzi  w wieku emerytalnym największy procent pacjentów stanowią ludzie aktywni zawodowo w wieku czterdziestu i pięćdziesięciu lat. Oczywiście zdarzają się także pacjenci w wieku dwudziestu lat, jak również aktywni dziewięćdziesięciolatkowie.

Większość z nich wolałaby żyć dłużej, ale w rzeczywistości najważniejsze jest dla nich to, jak mogą przeżywać swoje życie.

Według opinii lekarzy pacjenci nie boją się starości jako takiej. Nie akceptują jednak zmian fizycznych, jakie zachodzą w trakcie starzenia. Trudno akceptują fakt, że nie są w stanie robić szeregu rzeczy, które nie sprawiały im żadnego problemu w przeszłości, często również nie mogą pogodzić się ze zmianami swego wyglądu. Wówczas „anti-aging” staje się drogą do osiągnięcia wymarzonego celu.

dr n. med. Anna Modelska-Ziółkiewicz

Duże znaczenie ma zarówno zebranie wywiadu, jak i badanie przedmiotowe pacjenta. Bada się krew, mocz, a nawet ślinę. Często oznaczany jest poziom niektórych hormonów, które mają tendencję do spadku wraz z wiekiem, jak IGF-1 (insulinopodobny czynnik wzrostu-1), którego wydzielanie związane jest z hormonem wzrostu. Sporo uwagi poświęca się testosteronowi (hormon męski), estradiolowi (hormon żeński) progesteronowii DHEA-S (siarczan dehydroepiandrosteronu). W celu zapobiegania rozwijaniu się chorób oznacza się także poziom glukozy, insuliny, ocenia gospodarkę lipidową, homocysteinę, poziomy antyoksydantów we krwi itp. Diagnostyka może również dotyczyć badania gęstości kości w kierunku występowania osteoporozy oraz oceny kompozycji ciała (procentowej zawartości masy mięśniowej i tłuszczowej). Uzyskane wyniki ukierunkowują właściwą terapię.

dr n. med. Anna Modelska-Ziółkiewicz

Ta idea stała się podstawą tworzenia ośrodków medycznych zajmujących się diagnostyką i terapią zmian zachodzących w organizmie człowieka w trakcie starzenia. W ten sposób powstała nowa dziedzina medycyny, zwana „anti-aging”, dla której nadrzędnym celem stało się udoskonalanie kondycji pacjenta w wieku średnim i starszym. Medycyna ta oprócz wcześniej znanych zabiegów chirurgicznych poprawiających wygląd zewnętrzny zaczęła dostrzegać znaczącą rolę „kosmetyki wewnętrznej”.

Z biegiem lat dziedzina ta poszerzyła zakres swoich zainteresowań, traktując życie pacjenta kompleksowo. W działaniach terapeutycznych zwrócono uwagę na zalecenia dietetyczne (wybór najzdrowszego sposobu żywienia), zestaw codziennych ćwiczeń fizycznych, suplementację witaminową, dobór substancji o działaniu antyoksydacyjnymi enzymów, a także leczenie hormonalne.

Źródłem napędowym stworzenia tej dziedziny medycyny byli sami pacjenci,którzy mając kontakt z szeregiem nowych produktów i metod poprawiających jakość życia, potrzebowali profesjonalnej wiedzy na ten temat.

dr n. med. Anna Modelska-Ziółkiewicz

Proces starzenia się przebiega w sposób fizjologiczny. Na naturalne procesy starzenia mogą nakładać się jednak procesy chorobowe. Zdrowy tryb życia pozwala na oddalenie tego zagrożenia. Każdy z nas chciałby jak najdłużej być zdrowym i pełnym wigoru. W ostatnich latach na rynku pojawiają się coraz nowsze środki farmakologiczne poprawiające przyswajanie wiedzy, rozjaśniające umysł i dodające sił witalnych.

Według definicji zdrowie jest dobro-stanem w sferze bio- i psychospołecznej. Nieobecność choroby somatycznej wcale nie warunkuje zdrowia ani dobrej jakości życia.

Z powodu wielu chorób i dolegliwości osoby w wieku starszym zażywają szereg leków, nie zawsze w odpowiednich dawkach i często w nieprawidłowych połączeniach. Ta farmakoterapia nierzadko wywołuje efekt odwrotny do zamierzonego. U osób starszych wątroba i nerki najczęściej nie pracują prawidłowo, a do tego zwiększona jest tłuszczowa masa ciała i zmieniona reaktywność tkanki mózgowej. Zła tolerancja leków często powoduje kolejne dolegliwości, które skłaniają do dalszej podaży innych medykamentów. W ten sposób powstaje błędne koło, które może pogorszyć stan zdrowia pacjenta.

Pragnieniem każdego z nas jest lepsze samopoczucie. Często farmakoterapia pozwala poprawić stan psychiczny. Jest to tzw. farmakoterapia kosmetyczna. Twórcą tego pojęcia jest amerykański psychiatra Peter Kramer, entuzjasta leku antydepresyjnego.

Pogorszenie nastroju jest typowym dla starości stanem emocjonalnym, którego podłożem jest trudna sytuacja zdrowotna i socjalna seniora. Często też w starszym wieku występują zaburzenia snu, wynikające ze specyfiki starczej patofizjologii tego stanu. Polega ona na skróceniu faz snu głębokiego, zmniejszeniu zapotrzebowania dobowego na sen oraz zmianie rytmu dobowego.

Leki stosowane w zaburzeniach snu u osób starszych niejednokrotnie przyspieszają postęp demencji i obniżają nastrój. Prawidłowa edukacja seniora i uświadomienie mu zachodzących zmian zmniejsza jego dyskomfort związany z rzekomymi zaburzeniami snu i czyni niepotrzebnym stosowania leków nasennych. Przed kilkoma laty próbowano włączyć do lekospisu melatoninę w celu poprawienia rytmu dobowego, lecz nie dała ona pożądanego rezultatu. Obecnie często stosowana jest przy zmianie stref czasowych podczas lotu samolotem.

Najczęstszą przyczyną zaburzeń wzwodu u starszych mężczyzn jest miażdżyca tętnic, zaburzenia krzepnięcia krwi i cukrzyca. Jednak stosowanie leku w takich zaburzeniach może być przyczyną śmierci. Najlepszym rozwiązaniem jest akceptacja własnego ciała w każdym wieku oraz uświadomienie sobie zachodzących zmian w organizmie. Nie należy też zapominać, że żaden lek nie zastąpi udanego związku uczuciowego.

Najczęstszą przyczyną braku akceptacji swego ciała, również w wieku starszym, jest otyłość. Stanowi ona problem nie tylko estetyczny. Przede wszystkim jest to poważna choroba, wymagająca przeprowadzenia rzetelnej diagnostyki zaburzeń metabolizmu ustrojowego, a następnie rozpoczęcia odchudzania, począwszy od indywidualnej diety i aktywności fizycznej oraz psychoterapii indywidualnej lub grupowej.

Często brak wytrwałości w długotrwałym leczeniu bądź brak rezultatów przy nieprawidłowo przygotowanej terapii powodującej pojawianie się efektu jo-jo zmusza lekarzy do przepisywania leków zmniejszających łaknienie, zaburzających procesy trawienia i wchłaniania bądź przyspieszających przemianę materii, jak również leków moczopędnych. Żadne z powyższych farmaceutyków nie działa skutecznie i tylko nasila frustrację chorych.

Kolejną grupą chętnie spożywanych leków są preparaty witaminowe, makro i mikroelementy, aminokwasy, kwasy tłuszczowe, anaboliki, energizery (często hormonalne), leki rewitalizujące oraz odmładzające (np. żeń-szeń, geriokaina, padma). Lek używany bez sprecyzowanych wskazań może niedziałać, lecz nawet szkodzić. Witaminy antyoksydacyjne (C, A i E), przyjmowane w nadmiernych ilościach działają odwrotnie – prooksydacyjnie, silnie uszkadzając komórki. Niestety leki te dostępne są bez recepty i często pacjenci spożywają je bez konsultacji z lekarzem. W takich okolicznościach utrata zdrowia jako cena odmłodzenia i poprawienia urody jest nieopłacalnie wysoka.

Preparaty hormonów płciowych traktowane są często jako panaceum na wszelkie problemy okresu okołomenopauzalnego.Leczą one zaburzenia profilu lipidowego oraz poprawiają uwapnienie kości, zapobiegają rozwojowi miażdżycy i osteoporozy. Jednak przed ich stosowaniem należy przejść kwalifikację lekarską oraz w trakcie kuracji systematycznie monitorować stan zdrowia. Istnieje szereg przeciwwskazań do stosowania tych leków. Nie można stosować ich dlatego, że np. pomogły przyjaciółce. Niewłaściwa hormonoterapia w większym stopniu może pogorszyć stan zdrowia niż jej brak.

W gerontofarmakologii na wysokich półkach znajdują się leki poprawiające pamięć, czyli neurotropowe. Nie powinny być one jednak nadużywane. Najlepszym lekarstwem na poprawienie pamięci i zdolności przyswajania wiedzy jest systematyczna, nieustająca edukacja od juniora do seniora. Nie ćwiczony mózg działa coraz gorzej, podobnie jak nie używane mięśnie ulegają zanikowi. Leki poprawiające przepływ naczyniowy krwi i zmniejszające lepkość krwi oraz korygujące zbyt niskie ciśnienie tętnicze krwi czy stymulujące regenerację mikrokrążenia stosowane bez nadzoru lekarza również mogą przynieść więcej krzywdy niż pożytku.

W podeszłym wieku często spotyka się spadki ciśnienia krwi przy pionizacji, poposiłkowe lub mikcyjne (poopróżnieniu pęcherza moczowego), które powinny być korygowane zmianą stylu życia, a nie lekami.

Osteoporoza jest chorobą dziedziczną, ale zależną również od zmiany trybu życia. Prawidłowa aktywność fizyczna, właściwe odżywianie, zaniechanie używek pozwala zapobiec jej rozwojowi lub zminimalizować jej nasilenie. Taki zdrowy tryb życia należy stosować już od okresu dzieciństwa.

W okresie starczym zaburzeniu ulega perystaltyka, czyli motoryka przewodu pokarmowego. Lekarze chętnie zalecają leki poprawiające motorykę, zapominając, że może dojść do uszkodzenia osi neurohormonalnej lub mięśnia sercowego, jak również kamicy nerkowej. Regularna, prawidłowa defekacja to jedna z funkcji organizmu składających się na dobrą jakość życia. Jednak problemem współczesnej cywilizacji jest zaparcie stolca – wynik stosowanej powszechnie diety ubogobłonnikowej. Stąd też zamiast powrócić do właściwego żywienia (warzywa, owoce, zboża, woda) najchętniej sięga się po rozmaite środki przeczyszczające, powodujące wielokrotnie zaburzenia wchłaniania jelitowego.

Farmakoterapia estetyczna, szczególnie u osób w podeszłym wieku, powinna stanowić pomost pomiędzy zaleceniami dotyczącymi tzw. zdrowego stylu życia (dieta, aktywność fizyczna, higiena psychiczna), który w fizjologicznym, zdrowym starzeniu się jest postępowaniem wystarczającym. Inaczej wygląda to w przypadku osób z patologicznym procesem starzenia się. Tutaj farmakoterapia estetyczna może łagodzić stany graniczne między fizjologią a patologią powodowane starością. Jej stosowanie wymaga jednak doskonałej znajomości patofizjologiii patomorfologii wszystkich okresów życia.

Narodziny nowej dyscypliny medycyny, zwanej „anti-aging”, stwarza naukowe podstawy prawidłowego stosowania leków zapobiegających przedwczesnemu starzeniu. Tylko takie podejście do tego zagadnienia pozwalana bezpieczną i skuteczną terapię tego stanu.

dr n. med. Małgorzata Kolenda