Czerniak może rozwinąć się na podłożu znamion barwnikowych atypowych, zwykłych i wrodzonych. Osoby posiadające takie znamiona są bardziej wrażliwe na słońce i to u nich istnieje większe ryzyko powstania czerniaka. Problem dotyczy osób, które w młodości często doznawały oparzeń posłonecznych, jak i tych, które opalają się stosunkowo trudno.

Czerniak jest nowotworem złośli­wym powodującym dużą śmiertelność. Jego najczęstszym umiejscowieniem jest skóra (ok. 90%), ale lokalizuje się rów­nież w obrębie gałki ocznej, błon ślu­zowych okolic otworów naturalnych, np. odbytu, pod paznokciem oraz nie­zwykle rzadko w oponach mózgowych.

Do czynników ryzyka występowania czerniaka skóry zaliczamy przede wszystkim długotrwałą ekspozycję na promieniowanie ultrafioletowe (słonecz­ne i inne), intensywne opalanie się z ob­jawami oparzenia skóry oraz nadmierne opalanie się w dzieciństwie. Bardziej narażone są osoby z dużą ilością zna­mion, szczególnie gdy są one mecha­nicznie drażnione bądź posiadają cechy już sugerujące zmiany nowotworowe. Niebagatelne znaczenie ma również ko­lor skóry i włosów, bowiem u osób z jasną karnacją, mających niebieskie oczy, włosy blond lub rude czerniak skóry występuje zdecydowanie częściej. Jest to związane z mniejszą ilością barw­nika, melaniny. U ciemnoskórych czer­niak częściej lokalizuje się na błonach śluzowych. Ostatnio stwierdzono, że dużą rolę odgrywa czynnik genetyczny (rodzinny zespół znamion dysplastycznych, czerniak występujący rodzinnie).

Zapobieganie występowaniu zmian posłonecznych polega przede wszyst­kim na unikaniu czynników ryzyka lub zmniejszeniu ich oddziaływania.

Przede wszystkim należy:

• Dokładnie poznać fenotyp swo­jej skóry (barwę oczu i kolor włosów) oraz szczegółowo obejrzeć wszelkie zmiany na skórze i błonach śluzowych.
• Nie korzystać z kąpieli słonecz­nych w godzinach 11.00-15.00, gdy jest największe nasłonecznienie, podczas opalania stosować kremy z filtrem o wy­sokiej protekcji (min. 30), nosić nakry­cie głowy i odpowiedni ubiór oraz okulary przeciwsłoneczne UV, szczególnie przy jasnych oczach (pamiętać, że w kra­jach o dużym nasłonecznieniu i w gó­rach promieniowanie jest silniejsze).
• Usuwać znamiona narażone na stałe drażnienie mechaniczne (przez bieliznę, pasek od spodni, golenie twa­rzy itd.) oraz zgłosić się do lekarza, gdy znamiona są niepokojące – rosną, zmie­niły kolor, kształt, pojawiło się swędze­nie, ból lub krwawienie.
• Poddawać się badaniom profilak­tycznym skóry i błon śluzowych przynaj­mniej raz na pół roku, jeżeli w rodzinie występowały przypadki nowotworów tych okolic ciała.

Słońce jest źródłem energii dla na­szego organizmu, ale należy z niego korzystać rozsądnie i z umiarem, gdyż może stać się ono przyczyną poważ­nych chorób.