Lipomodelling – nowa metoda poprawy kształtu i wielkości piersi.

Lipomodelling – wiadomości podstawowe

Pojęcie niedorozwój piersi, lub mikromastia dotyczy sytuacji, w której gruczoły piersiowe uzyskują w swym rozwoju zbyt małe rozmiary, zwłaszcza w odniesieniu do pozostałych części ciała. Taka sytuacja może być spowodowana niewystarczającym, wrodzonym zaburzeniem rozwoju piersi, stanowić konsekwencję nadmiernej utraty masy ciała lub przebytej ciąży i karmienia piersią.

Standardowym leczeniem zaburzeń budowy piersi jest korekcja z użyciem protez umieszczanych w przestrzeni pod gruczołem piersiowym lub pod mięśniem piersiowym większym. Zabieg taki można czasami łączyć z zabiegiem podniesienia piersi wraz z redukcją gruczołu i skóry piersi.

Pobieranie tkanki tłuszczowej

W wybranych przypadkach istnieje również możliwość zwiększenia objętości piersi przy pomocy zabiegu lipoplastycznego noszącego angielską nazwę lipomodelling lub lipo-augmentation. Zabieg ten polega na przeszczepieniu komórek tłuszczowych do tkanek gruczołu piersiowego. Technika ta, szeroko stosowana w korekcjach twarzy (lipofilling) była początkowo wykorzystywana w zabiegach rekonstrukcyjnych piersi u kobiet z różnego rodzaju deformacjami tego narządu, spowodowanymi operacyjnym leczeniem raka piersi.

W oparciu o korzystne rezultaty lipofillingu w chirurgii rekonstrukcyjnej, przeszczep tkanki tłuszczowej znalazł stopniowo coraz szersze zastosowanie w chirurgii korekcyjnej piersi, także ze wskazań estetycznych. Wprowadzenie określenia „lipomodelling piersi” nie jest przypadkowe, bowiem w odróżnieniu od tradycyjnej techniki przeszczepu tkanki tłuszczowej stosowanej od ponad 20 lat, postępowanie lecznicze obejmuje całą gamę dodatkowych procedur medycznych, które czynią ten zabieg bezpiecznym z punktu widzenia onkologicznego.

Powszechnie wiadomo, że lipomodelling piersi, podobnie jak inne zabiegi w tej okolicy, powoduje powstawanie zmian bliznowatych w tkankach co w konsekwencji prowadzi do tworzenia się mikrozwapnień (kalcyfikacji). Niezwykle ważne jest to, że struktura mikrozwapnień powstających po zabiegu lipomodelingu istotnie różni się od mikrozwapnień charakterystycznych dla procesu nowotworowego. Jednak rozróżnienie charakteru mikrozwapnień jest możliwe tylko w przypadku wykonania radiologicznej oceny piersi przez doświadczonego w tym zakresie lekarza. Stosując jednocześnie najnowsze techniki dystrybucji przeszczepionej tkanki tłuszczowej w gruczole piersiowym można znacznie zredukować ryzyko tworzenia się torbieli tłuszczowych i ognisk martwicy tłuszczowej, które często powstają także  po innych typach operacji korekcyjnych piersi.

Wykonując zabieg lipomodellingu piersi według najnowszych standardów i powierzając ocenę obrazu radiologicznego piersi doświadczonemu specjaliście można uzyskać przynajmniej taki sam poziom skuteczności profilaktyki raka piersi jak u kobiet, które nie poddały się tego typu korekcji.

Obecnie, nie ma żadnych naukowych podstaw do twierdzenia, że zabieg lipomodellingu piersi stwarza jakiekolwiek dodatkowe ryzyko rozwoju raka piersi. Z drugiej jednak strony nie ma powodu przypuszczać by lipomodelling w jakimkolwiek stopniu zmniejszał ryzyko wystąpienia tego nowotworu. W przypadku zabiegu lipomodellingu czynniki ryzyka raka piersi są takie same jak w ogólnej populacji Polek, w której w 2006 roku stwierdzono 13 322 nowych zachorowań.

Do czynników powodujących raka piersi zaliczamy:

• wiek pacjentki – 44 przypadki na 100 tys. mieszkańców (1 przypadek raka piersi na 218 kobiet w wieku poniżej 40 lat i 1 przypadek raka na 40 kobiet w wieku 50-59 lat)
• pierwsza miesiączka we wczesnym wieku
• późny wiek w momencie pierwszego porodu
• rodzinne występowanie raka piersi (zwłaszcza w młodym wieku)
• nosicielstwo mutacji genetycznych (głównie BRCA1)
• gęstość gruczołu piersiowego
• długotrwała hormonalna terapia zastępcza

Pacjentka powinna być jednak świadoma, że w momencie kwalifikacji do zabiegu podejmuje się wszelkie starania w celu zminimalizowania ryzyka koincydencji raka piersi i procedury lipomodellingu.

Na te działania przed zabiegiem składają się:

• ocena wywiadu rodzinnego pod kątem występowania nowotworów
• badanie genetyczne oceniające obecność mutacji genowych krytycznych dla rozwoju raka piersi
• oraz ocena radiologiczna piersi przeprowadzane przez doświadczonego onkologa i radiologa.

Po zabiegu – konieczne będzie wykonywanie badań radiologicznych w ustalonych odstępach czasowych (uzależnionych od przedoperacyjnego obrazu radiologicznego piersi oraz obecności dodatkowych czynników ryzyka).

Należy mieć świadomość, że zabieg lipomodelingu nie jest metodą zastępującą korekcję piersi z użyciem implantów. Ponieważ w obu sytuacjach istnieją odrębne wskazania do leczenia:

• Korekcja piersi z użyciem implantów jest wskazana u kobiet oczekujących znacznego powiększenia biustu połączonego z poprawą jego kształtu.
• Lipomodelling ma zastosowanie u kobiet, które oczekują umiarkowanego powiększenia piersi lub tych, które pragną odzyskać dawny kształt i rozmiar piersi „utracony” na skutek spadku masy ciała lub karmienia piersią.

Jest to także opcja dla pacjentek oczekujących naturalnych rezultatów, nie dających wrażenia obecności “ciała obcego” w piersiach. Oczywiście metoda ta nie ma zastosowania u kobiet bardzo szczupłych, które nie posiadają odpowiednich zasobów tkanki tłuszczowej w takich okolicach ciała jak brzuch, biodra czy uda.

Należy podkreślić, że lipomodeling piersi jest zabiegiem chirurgicznym, który może być wykonywany przez doświadczonego w tej technice chirurga, jedynie w warunkach sali operacyjnej z pełnym zapleczem.

Lipomodelling – wskazania

Zabieg lipomodellingu może być wykonywany jedynie w wybranych przypadkach, gdy u pacjentki stwierdza się wystarczające obszary dawcze tkanki tłuszczowej. Bardzo szczupłe kobiety nie są dobrymi kandydatkami do tego rodzaju zabiegu.
Lipomodeling jest dobrą opcją dla kobiet oczekujących umiarkowanego powiększenia biustu lub pragnących odzyskać dawny kształt i rozmiar piersi „utracony” w wyniku spadku masy ciała lub karmienia piersią.

Zabieg ten ma dwie podstawowe zalety:

• pierwsza: istnieje możliwość uzyskania umiarkowanego, ale naturalnego powiększenia piersi, bez użycia materiału obcego i ryzyka sztucznego wyglądu biustu.
• druga: w konsekwencji tego zabiegu poprawie ulega również kształt i forma obszarów ciała będących okolicą dawczą.

Tkanka tłuszczowa gotowa do wstrzyknięcia

Podobnie jak przed każdym zabiegiem w obrębie piersi istnieje obowiązek przeprowadzenia dokładnej oceny gruczołów piersiowych celem wykluczenia obecności jakichkolwiek zmian patologicznych (chorobowych). Dodatkowo niezbędna jest ocena genu BRCA1, którego mutacja wiąże się z 80%!!! ryzykiem wystąpienia raka piersi.

Dlatego też zabieg poprzedzony jest konsultacją u specjalisty onkologa, który po przeprowadzeniu wywiadu, zdecyduje jaki rodzaj badań dodatkowych jest wymagany. Do swej dyspozycji ma takie badania jak: badania genetyczne genów predyspozycji do raka piersi (m.in. BRCA1, BRCA2, NOD2, CHEK2), badanie USG piersi, mammografia lub nawet badanie z użyciem rezonansu magnetycznego.

Jeśli istnieje podejrzenie obecności zmian nowotworowych w piersiach, wówczas zabieg lipomodelingu jest przeciwwskazany i odraczany do czasu wyjaśnienia ich istoty. Podobnie w przypadku stwierdzenia krytycznego ryzyka zachorowania na raka piersi (~80% – przy mutacji genu BRCA1)  zabieg lipomodelingu nie będzie wykonany.

Zastosowanie powyższych kryteriów kwalifikacyjnych powoduje, że zabieg lipomodelingu piersi jest postępowaniem skutecznym, bezpiecznym i dobrze tolerowanym przez pacjentki.

Podstawowymi wskazaniami do lipomodellingu piersi są:

• umiarkowany zanik gruczołu piersiowego, opadanie piersi spowodowane utratą masy ciała lub ciążą i karmieniem piersią
• niewielka asymetria piersi (przy większych asymetriach wskazane są zabiegi symetryzacji piersi z użyciem implantów i operacje podniesienia lub redukcji piersi)
• zniekształcenia po zabiegach wszczepienia implantów piersiowych
• korekcje estetyczne po zabiegach rekonstrukcji piersi

Lipomodelling – przed operacją

Pacjentka podejmuje decyzję dotyczącą ewentualnego leczenia z użyciem lipoplastyki po uzyskaniu pełnej informacji na temat wskazań, oczekiwanych efektów, oraz zalet i ograniczeń metody.

Niezmiernie ważne jest dokładne zbadanie pacjentki przeprowadzone przez doświadczonego lekarza, które musi być uzupełnione odpowiednimi badaniami dodatkowymi , takimi jak:

• badania radiologiczne (USG, mammografia) wykonywane przez lekarza specjalistę doświadczonego w ocenie piersi przed i po zabiegu lipomodelingu. Wskazane jest aby ten sam lekarz badał piersi zarówno przed jak i po zabiegu.
• wywiad w kierunku rodzinnego obciążenia chorobami nowotworowymi
• badanie genetyczne genów ryzyka zachorowania na raka piersi
• badania ogólne krwi i moczu
• badanie EKG

Wyżej wymienione badania muszą być przeprowadzone 5-6 tygodni przed planowanym zabiegiem.

W ciągu 2 tygodni poprzedzających zabieg nie należy zażywać aspiryny czy innych leków zawierających kwas acetylo-salicylowy (np. polopiryna, etopiryna, kopiryna), oraz niesterydowych leków przeciw zapalnych.

W dniu operacji przeprowadzana jest ocena objętości piersi metodą wolumetryczną. Podobne badanie wykonywane jest 6 miesięcy po zabiegu. Badanie to pozwala na obiektywną ocenę zmiany objętości piersi. Przed i po zabiegu wykonuje się również dokumentację fotograficzną.

Znieczulenie

Lipomodelling piersi jest najczęściej wykonywany w znieczuleniu ogólnym, bowiem wiąże się to z zakresem zabiegu, który dotyczy wielu obszarów ciała, takich jak:

• okolice dawcze: biodra, uda, kolana, brzuch, talia
• okolice biorcze: piersi

Jedynie w niewielkich zabiegach stosowane jest znieczulenie miejscowe.

Zabieg operacyjny

Powiększanie piersi z wykorzystaniem własnej tkanki tłuszczowej

Każdy z chirurgów zajmujący się przeszczepem tkanki tłuszczowej wprowadza własne modyfikacje zabiegu, ale większość z nich stosuje się do określonego standardu postępowania:

• W pierwszej kolejności, chirurg wyznacza okolice dawcze tkanki tłuszczowej. Bierze on pod uwagę zarówno objętość tkanki tłuszczowej możliwej do uzyskania, jak i korzyści estetyczne wynikające z liposukcji okolic dawczych.
• Tkanka tłuszczowa jest pobierana z dużą ostrożnością by zminimalizować jej uszkodzenie. W tym celu stosuje się odpowiednie sondy. Wprowadza się je przez niewielkie nakłucia skórne zlokalizowane w miejscach łatwych do ukrycia takich jak załamania i fałdy skórne. Pobrana tkanka tłuszczowa jest oczyszczana z elementów komórkowych krwi, surowicy i płynnego tłuszczu. Ślady na skórze po pobraniu tkanki tłuszczowej są minimalne i najczęściej niewidoczne.
• Tkanka tłuszczowa jest wprowadzana do piersi poprzez niewielkie, jedno-milimetrowe nakłucia. Stosując mikrokaniule (niewielkie sondy) rozprowadza się tkankę tłuszczową w postaci drobnych kropli we wszystkie warstwy gruczołu piersiowego. Taki sposób przeszczepu tkanki tłuszczowej pozwala na jej lepsze wgojenie i zintegrowanie z tkanką powiększanej piersi. Daje to pożądany efekt estetyczny.
• Lipomodeling polega na pobraniu i przeszczepieniu żywych komórek tkanki tłuszczowej. Średnio 60 – 70% przeszczepionej tkanki tłuszczowej ulega wgojeniu i przeżywa. Przeszczepione komórki pozostają żywe tak długo jak otaczające je tkanki. Stąd efekt leczenia jest bardzo trwały. Z drugiej strony przeszczepiona tkanka podlega tym samym procesom jak tkanki otaczające. W przypadku spadku masy ciała objętość piersi również ulegnie zmniejszeniu.

Czas trwania zabiegu lipomodelingu zależy od liczby obszarów, z których pobierana jest tkanka tłuszczowa oraz od objętości przeszczepianej tkanki tłuszczowej. Operacja najczęściej trwa około jednej godziny.

Przebieg pooperacyjny: kontrole pooperacyjne

Po zabiegu lipomodelingu piersi dolegliwości bólowe są umiarkowane, najczęściej jednak większe w okolicy dawczej. W ciągu pierwszych dwóch dni po zabiegu rozwija się obrzęk piersi i okolic dawczych. Ustępuje on najczęściej w ciągu 1-3 miesięcy po zabiegu. Zasinienia okolic dawczych i piersi ustępują w ciągu 10-20 dni.

W ciągu pierwszych 4 tygodni po zabiegu wskazane jest unikanie opalania zarówno na słońcu jak i w solarium w celu uniknięcia przebarwień skóry.

Miesiąc po zabiegu widoczne są pierwsze rezultaty leczenia, ale na ostateczny efekt trzeba poczekać 3 do 6 miesięcy.

Wyniki

Wyniki są widoczne po 3 do 6 miesiącach. Jeśli zabieg był wykonany w oparciu o właściwe wskazania i zgodnie z zasadami sztuki chirurgicznej można się spodziewać satysfakcjonujących efektów.  Poprawie ulega zarówno wielkość jak i kontur piersi. Zwiększa się tez atrakcyjność tych części ciała, które będąc okolicami dawczymi tkanki tłuszczowej poddane były zabiegowi liposukcji (biodra, brzuch, talia, uda i kolana).

Bywa, że pacjentka po konsultacji z lekarzem podejmuje decyzję o wykonaniu kolejnej operacji lipomodellingu piersi celem dalszej poprawy kształtu i formy piersi. Oczywiście taka decyzja jest uzależniona od obecności wystarczających obszarów dawczych. Koszt i przebieg drugiej operacji jest taki sam jak pierwszego zabiegu.

Przeszczepiona i wgojona tkanka tłuszczowa zachowuje taką samą żywotność jak tkanki otaczające. Podlega także tym samym procesom starzenia, co z upływem czasu może powodować zmianę kształtu i objętości biustu. Również spadek masy ciała będzie skutkował zmniejszeniem objętości piersi leczonych metodą lipomodellingu.

Niepełne wyniki

Jak już wyżej wspomniano, jeżeli wskazania do zabiegu, oraz technika jego wykonania są poprawne to wyniki korekcji piersi z użyciem lipomodellingu są najczęściej satysfakcjonujące. Czasami wskazane jest przeprowadzenie kolejnego zabiegu celem uzyskania jeszcze lepszego efektu. Liczba takich zabiegów jest uzależniona od odczuć estetycznych pacjentki i lekarza leczącego, oraz od możliwości pozyskania tkanki tłuszczowej z okolicy dawczych.

Czasami po zabiegu mogą wystąpić drobne „niedoskonałości” takie jak: miejscowa nadkorekcja, niewielka asymetria lub niewielkie nierówności powierzchni piersi. Można je skorygować zabiegiem przeszczepu tkanki tłuszczowej wykonywanym w znieczuleniu miejscowym. Zabieg taki wykonuje się nie wcześniej niż po upływie 6 miesięcy od pierwszego zabiegu lipomodellingu.

Powikłania

Należy mieć świadomość, że pomimo estetycznego charakteru zabiegu, lipomodeling jest procedurą chirurgiczną obarczoną takim samym ryzykiem operacyjnym jak inne zabiegi.

Mogą wystąpić tu powikłania związane zarówno z zastosowaniem znieczulenia ogólnego (narkozy) jak komplikacje będące konsekwencją działania chirurgicznego.

Komplikacje związane ze znieczuleniem:

Znieczulenie może wywołać nieoczekiwane i niekontrolowane przez organizm powikłania. Nad bezpieczeństwem pacjentek czuwa jednak zespół anestezjologiczny wyposażony w sprzęt i leki spełniające współczesne światowe standardy w tym zakresie. Celem zmniejszenia ryzyka związanego z zastosowaniem znieczulenia ogólnego u pacjentek przeprowadza się przed zabiegiem wszystkie wymagane badania – krwi, moczu, EKG, RTG klatki piersiowej i inne. Wyniki są następnie oceniane przez lekarza prowadzącego (chirurga) i anestezjologa. Ponadto, przed zabiegiem pacjentka jest badana przez lekarza anestezjologa, który ocenia aktualny stan zdrowia pacjentki i omawia z nim wszystkie niezbędne zagadnienia związane z planowanym znieczuleniem.  Po operacji pacjentka pozostaje w oddziale szpitalnym pod opieką lekarza dyżurnego i personelu pielęgniarskiego. Współcześnie stosowane metody znieczulenia ogólnego zapewniają pacjentce maksimum bezpieczeństwa.

Powikłania związane z zabiegiem lipomodelingu piersi:

W przypadku prawidłowego kwalifikowania chorych i przeprowadzenia zabiegu lipomodelingu zgodnie z aktualnymi standardami powikłania obserwuje się bardzo rzadko.

Infekcja: Najlepszym sposobem zapobiegania temu powikłaniu jest właściwa profilaktyka. U każdej pacjentki zakwalifikowanej do zabiegu lipomodelingu wykonywany jest posiew z przedsionka nosa celem wyeliminowania osób nosicieli antybiotykoopornych bakterii chorobotwórczych, które mogłyby się stać przyczyną bardzo trudno gojących się zakażeń i powikłań zapalnych. Zakwalifikowane do leczenia pacjentki otrzymują przed zabiegiem profilaktycznie antybiotyk. Powikłania zapalne ran oraz okolicy dawczej i biorczej (piersi)  zdarzają się niezmiernie rzadko i ustępują po leczeniu antybiotykami.

Krwiak: Krwawienie podczas zabiegu lipomodelingu piersi jest niewielkie. Możliwe jest jednak wystąpienie niewielkich siniaków w okolicy dawczej (brzuch, biodra, uda, kolana) i w okolicy piersi. Ustępują one samoistnie najczęściej w ciągu 2 tygodni.

Odma opłucnowa: Ryzyko uszkodzenia ściany klatki piersiowej i przedostania się do jej wnętrza powietrza (odma) jest niezmiernie małe. Jeśli jednak dojdzie to takiego powikłania, to intensywne leczenie połączone z drenażem klatki piersiowej przynosi szybkie ustąpienie objawów i wyzdrowienie.

Martwica tkanki tłuszczowej: Jest to powikłanie bardzo rzadkie i jeżeli występuje w niewielkich obszarach  piersi to najczęściej ulega resorpcji w ciągu kilku miesięcy. Tylko niezmiernie duże obszary martwicy tkanki tłuszczowej wymagają interwencji chirurgicznej. Zdarza się to niezmiernie rzadko.

Spadek masy ciała: Przeszczepiana tkanka tłuszczowa składa się z żywych komórek, które podlegają normalnym procesom zależnym od przybierania lub utraty masy ciała. Jeżeli więc schudniesz, wówczas Twój biust również ulegnie zmniejszeniu, jeśli utyjesz to także Twoje piersi powiększą się. Stąd najlepszym sposobem utrzymania pożądanej wielkości piersi po zabiegu lipomodelingu jest dbałość o stabilną masę ciała.

Najważniejsze jest jednak to, że w świetle aktualnej wiedzy medycznej nie ma żadnych naukowych podstaw sugerujących istnienie związku pomiędzy zabiegiem lipomodellingu piersi, a ryzykiem rozwojem raka piersi.

Podsumowując, można stwierdzić, że zabieg przeszczepu tkanki tłuszczowej w okolicę piersi jest obarczony niewielkim ryzykiem powikłań. Jeśli nawet takie powikłania wystąpią, to są niegroźne i poddają się leczeniu.